Η γήρανση του πληθυσμού αυξάνεται εκθετικά και η ζήτηση για μακροχρόνια φροντίδα αυξάνεται επίσης ραγδαία. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), περίπου δύο στους τρεις ανθρώπους που φτάνουν σε μεγάλη ηλικία χρειάζονται μακροχρόνια υποστήριξη για την καθημερινή τους ζωή. Τα συστήματα μακροχρόνιας φροντίδας σε όλο τον κόσμο αγωνίζονται να αντιμετωπίσουν αυτές τις αυξανόμενες απαιτήσεις. Σύμφωνα με την έκθεση προόδου του ΟΗΕ για τη Δεκαετία Υγιούς Γήρανσης (2021-2023), μόνο περίπου το 33% των χωρών που υποβάλλουν έκθεση διαθέτουν επαρκείς πόρους για να ενσωματώσουν τη μακροχρόνια φροντίδα στα υπάρχοντα συστήματα υγείας και κοινωνικής φροντίδας. Τα ανεπαρκή συστήματα μακροχρόνιας φροντίδας επιβαρύνουν ολοένα και περισσότερο τους άτυπους φροντιστές (συνήθως τα μέλη της οικογένειας και τους συντρόφους), οι οποίοι όχι μόνο διαδραματίζουν βασικό ρόλο στη διατήρηση της υγείας και της λειτουργίας των δικαιούχων φροντίδας, αλλά χρησιμεύουν και ως οδηγοί για πολύπλοκα συστήματα υγείας που διασφαλίζουν την έγκαιρη παροχή και τη συνέχεια των υπηρεσιών φροντίδας. Περίπου 76 εκατομμύρια άτυποι φροντιστές παρέχουν φροντίδα στην Ευρώπη. Στις χώρες του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), περίπου το 60% των ηλικιωμένων φροντίζονται πλήρως από άτυπους φροντιστές. Με την αυξανόμενη εξάρτηση από άτυπους φροντιστές, υπάρχει επείγουσα ανάγκη να δημιουργηθούν κατάλληλα συστήματα υποστήριξης.
Οι φροντιστές είναι συχνά οι ίδιοι μεγαλύτεροι σε ηλικία και μπορεί να έχουν χρόνιες, ευθραυστότητες ή αναπηρίες που σχετίζονται με την ηλικία. Σε σύγκριση με τους νεότερους φροντιστές, οι σωματικές απαιτήσεις της εργασίας φροντίδας μπορούν να επιδεινώσουν αυτές τις προϋπάρχουσες ιατρικές παθήσεις, οδηγώντας σε μεγαλύτερη σωματική καταπόνηση, άγχος και κακή αυτοαξιολόγηση της υγείας. Μια μελέτη του 2024 διαπίστωσε ότι οι ηλικιωμένοι ενήλικες με άτυπες ευθύνες φροντίδας παρουσίασαν απότομη επιδείνωση της σωματικής τους υγείας σε σύγκριση με τους μη φροντιστές της ίδιας ηλικίας. Οι ηλικιωμένοι φροντιστές που παρέχουν φροντίδα σε ασθενείς που χρειάζονται εντατική φροντίδα είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι σε δυσμενείς επιπτώσεις. Για παράδειγμα, το βάρος για τους ηλικιωμένους φροντιστές αυξάνεται σε περιπτώσεις όπου οι φροντιστές με άνοια εμφανίζουν απάθεια, ευερεθιστότητα ή αυξημένες βλάβες σε οργανικές δραστηριότητες της καθημερινής ζωής.
Η ανισορροπία μεταξύ των φύλων μεταξύ των άτυπων φροντιστών είναι σημαντική: οι φροντιστές είναι συχνά γυναίκες μέσης και μεγαλύτερης ηλικίας, ειδικά σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Οι γυναίκες είναι επίσης πιο πιθανό να παρέχουν φροντίδα για σύνθετες παθήσεις όπως η άνοια. Οι γυναίκες φροντιστές ανέφεραν υψηλότερα επίπεδα καταθλιπτικών συμπτωμάτων και λειτουργικής παρακμής από τους άνδρες φροντιστές. Επιπλέον, το βάρος της φροντίδας έχει αρνητικό αντίκτυπο στη συμπεριφορά στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης (συμπεριλαμβανομένων των προληπτικών υπηρεσιών). Μια μελέτη που διεξήχθη το 2020 σε γυναίκες ηλικίας 40 έως 75 ετών έδειξε αρνητική συσχέτιση μεταξύ των ωρών εργασίας φροντίδας και της αποδοχής της μαστογραφίας.
Η εργασία φροντίδας έχει αρνητικές συνέπειες και πρέπει να παρέχεται υποστήριξη στους ηλικιωμένους φροντιστές. Ένα κρίσιμο πρώτο βήμα για την οικοδόμηση υποστήριξης είναι η μεγαλύτερη επένδυση σε συστήματα μακροχρόνιας φροντίδας, ειδικά όταν οι πόροι είναι περιορισμένοι. Παρόλο που αυτό είναι κρίσιμο, οι ευρείες αλλαγές στη μακροχρόνια φροντίδα δεν θα συμβούν από τη μια μέρα στην άλλη. Επομένως, είναι σημαντικό να παρέχεται άμεση και άμεση υποστήριξη στους ηλικιωμένους φροντιστές, όπως μέσω εκπαίδευσης, για να βελτιωθεί η κατανόησή τους σχετικά με τα συμπτώματα της ασθένειας που εκδηλώνουν οι φροντιστές τους και να τους υποστηριχθεί η καλύτερη διαχείριση των βαρών και των ανησυχιών που σχετίζονται με τη φροντίδα. Είναι σημαντικό να αναπτυχθούν πολιτικές και παρεμβάσεις από την οπτική γωνία του φύλου για την εξάλειψη των ανισοτήτων των φύλων στην άτυπη μακροχρόνια φροντίδα. Οι πολιτικές πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις πιθανές επιπτώσεις των φύλων. Για παράδειγμα, οι χρηματικές επιδοτήσεις για τους άτυπους φροντιστές μπορεί να έχουν ακούσιες αρνητικές επιπτώσεις στις γυναίκες, αποθαρρύνοντας τη συμμετοχή τους στο εργατικό δυναμικό και διαιωνίζοντας έτσι τους παραδοσιακούς ρόλους των φύλων. Πρέπει επίσης να λαμβάνονται υπόψη οι προτιμήσεις και οι απόψεις των φροντιστών. Οι φροντιστές συχνά αισθάνονται παραμελημένοι, υποτιμημένοι και αναφέρουν ότι έχουν μείνει εκτός του σχεδίου φροντίδας του ασθενούς. Οι φροντιστές συμμετέχουν άμεσα στη διαδικασία φροντίδας, επομένως είναι ζωτικής σημασίας οι απόψεις τους να εκτιμώνται και να ενσωματώνονται στη λήψη κλινικών αποφάσεων. Τέλος, απαιτείται περισσότερη έρευνα για την καλύτερη κατανόηση των μοναδικών προκλήσεων και αναγκών υγείας των φροντιστών ηλικιωμένων και για την ενημέρωση των παρεμβάσεων. Μια συστηματική ανασκόπηση μελετών σχετικά με τις ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις για φροντιστές δείχνει ότι οι φροντιστές ηλικιωμένων εξακολουθούν να υποεκπροσωπούνται σε τέτοιες μελέτες. Χωρίς επαρκή δεδομένα, είναι αδύνατο να παρασχεθεί εύλογη και στοχευμένη υποστήριξη.
Η γήρανση του πληθυσμού δεν θα οδηγήσει μόνο σε συνεχή αύξηση του αριθμού των ηλικιωμένων που χρειάζονται φροντίδα, αλλά και σε αντίστοιχη αύξηση του αριθμού των ηλικιωμένων που αναλαμβάνουν εργασία φροντίδας. Τώρα είναι η ώρα να μειώσουμε αυτό το βάρος και να επικεντρωθούμε στο συχνά παραβλεπόμενο εργατικό δυναμικό των φροντιστών ηλικιωμένων. Όλοι οι ηλικιωμένοι, είτε είναι λήπτες φροντίδας είτε φροντιστές, αξίζουν να ζουν μια υγιή ζωή.
Ώρα δημοσίευσης: 28 Δεκεμβρίου 2024